Nawłoć (Solidago)

 

Nawłoć - rośnie pospolicie na terenie Naszego kraju. W Polsce można spotkać nawłoć kanadyjską, późną, pospolitą i czasem alpejską.

Gdzie występuje?

Najczęściej spotkamy nawłoć kanadyjską i późną. Rosną one zazwyczaj nad brzegami rzek. Przybyły z Ameryki Północnej i w tym momencie są w Polsce gatunkami inwazyjnymi.

Nawłoć pospolitą znajdziemy najczęściej w lasach, zaroślach i na zboczach.

Co zbieramy i kiedy?

Do celów leczniczych zbiera się kwiaty - górne części łodyg. Zbierane od lipca do września.

Jak działa nawłoć?

- napary - w stanach zapalnych dróg moczowych, jako preparat do uszczelnienia naczyń krwionośnych, napar odtruwa organizm z toksyn i poprawia przemianę materii, działa rozkurczowo, obniża ciśnienie krwi, działa przy cukrzycy.

- zewnętrznie - jako środek wspomagający przy trądziku, łojotoku, zapaleniu mieszków włosowych. Używana do płukania jamy ustnej i gardła oraz na trudno gojące się rany.

Jakie ma zastosowanie w kuchni?

- ze względu na to, że jest rośliną miododajną idealnie nadaje się do ciasta naleśnikowego, syropów na cukrze,

- jako dodatek do herbaty,

- przyprawa do słodkich ciast, bułeczek.

Rumianek bezpromieniowy (Matricaria discoidea)

 

Rumianek bezpromieniowy - ma bardzo intensywny i aromatyczny zapach. Jego właściwości zbliżone są do działania rumianku pospolitego. 

Gdzie występuje?

Pospolicie na terenie całej Polski. Został sprowadzony do Europy z Ameryki Północnej i Azji. Rośnie na polach, w ogrodach, na nieużytkach, torach kolejowych i miejscach zmienionych przez człowieka. 

Co zbieramy i kiedy?

Surowcem są koszyczki kwiatowe . Zbiera się je od czerwca do sierpnia.

Jak działa?

- napar - działa przeciwzapalnie i rozkurczowo na mięśnie gładkie układu pokarmowego. Działa wewnętrznie na pasożyty 9np. owsiki), poprawia trawienie, uspokaja, pomaga przy bólach brzucha.

- zewnętrznie - jako okłady przy trądziku, cerze naczynkowej, stosowany przy zapaleniu dróg rodnych. Płukanki do włosów likwidują łupież, włosy stają się lśniące, jaśniejsze.

Jakie ma zastosowanie w kuchni?

- dodatek do herbaty,

- przyprawa do sałatek warzywnych i owocowych, 

- jako ozdoba do potraw,

- rumianek bezpromieniowy można jeść na surowo. 

Wrotycz pospolity ( Tanacetum vulgare L.) - zioło zakazane

 

Wrotycz - dawniej był bardzo często stosowany jako napar przy dolegliwościach ze strony układu pokarmowego. Przestano go stosować powszechnie po odkryciu substancji szkodliwej w nim zawartej. 

Co zawiera?

Przede wszystkim zawiera szkodliwą substancję tujon (ok. 70%), który w większych ilościach powoduje zatrucia, przekrwienie narządów wewnętrznych, poronienia. Dlatego nie jest zalecany kobietom w ciąży, karmiących piersią i dzieciom.

Gdzie występuje?

Znaleźć go można powszechnie na terenie całej Polski. Rośnie na polach, miedzach, na skrajach lasów, na brzegach rzek, nasypach kolejowych, przydrożach.

Co zbieramy i kiedy?

Wrotycz zbieramy od lipca do września. Surowcem są żółte koszyczki kwiatowe.

Jak działa wrotycz?

- odwar stosuje się obecnie wyłącznie zewnętrznie do zwalczania pasożytów , wszy, świerzbu. Stosowany na trądzik, ropnie, wypryski, czyraki, liszaje.

- jest skutecznym preparatem na komary, kleszcze. W ogrodnictwie stosowany do zwalczania szkodników, mszyc.

- wewnętrznie (w odpowiednich ilościach i pod ścisłym nadzorem) jako napar poprawia trawienie, wspomaga wydzielanie żółci, zwalcza pasożyty (owsiki, glistę ludzką), działa przy alergii, nowotworach, stanach depresyjnych, zaburzeniach krążenia w mózgu, sercu i kończynach.

Jakie ma zastosowanie w kuchni?

- jest stosowany w niewielkich ilościach jako przyprawa do ciężkostrawnych potraw - tłustych mięs, dań z fasoli, grzybów, jaj.

Wrotycz idealnie nadaje się na suszone bukiety, a dodatkowo chroni przed komarami i kleszczami. 

Krwawnik pospolity (Achillea millefolium L.) - nie taki pospolity

 

Krwawnik - takie pospolite ziele. Spotkać je można praktycznie wszędzie. Uważane bardzo często za chwast, natomiast posiada wiele cennych właściwości leczniczych, które znajdziecie poniżej.

Co musimy o nim wiedzieć?

Nazywany inaczej rannik, tysiąclist, złotnia, sierpownik. Stosowany od dawien dawna. Przede wszystkim krwawnik oczyszcza organizm i przyspiesza gojenie się ran. Dawniej robione było piwo na bazie krwawnika. Dzięki substancji achilleina pobudza wydzielanie soku żołądkowego ułatwiając trawienie.

Co zawiera?

1) olejki eteryczne (cyneol, azulen),

2) flawonoidy,

3) garbniki,

4) kwasy organiczne,

5) żelazo,

6) cynk,

7) siarkę,

8) mangan.

Gdzie występuje?

Rośnie na łąkach, zboczach, przydrożach, miedzach, skrajach lasów na terenie całej Polski. Znajdziemy go na suchych stanowiskach.

Co zbieramy i kiedy?

Surowcem jest kwiatostan utworzony z koszyczków białych kwiatów i górna część pędów. Zbierany jest od czerwca do września.

Jak działa?

- zewnętrznie - okłady w stanach zapalnych błon śluzowych i skóry, na źle gojące się rany, do płukania jamy ustnej i gardła, do pielęgnacji skóry twarzy - jest świetnym środkiem dezynfekującym.

Ja bardzo często stosuje inhalacje z krwawnika - pomagają w oczyszczeniu dróg oddechowych, a dodatkowo skutecznie oczyszczają skórę. Cera staje się gładka i odżywiona.

- wewnętrznie - lek, który bardzo dobrze działa na hemoroidy i krwawienia z przewodu pokarmowego, stosowany w chorobach układu pokarmowego - wrzodach żołądka, jelita grubego, żylakach odbytu. Działa przy zapaleniach skóry, śluzówek, upławach, pasożytach , działa wykrztuśnie, poprawia przemianę materii. Krwawnik hamuje także krwawienia w płucach. Poprawia apetyt i trawienie, zwiększa przepływ żółci, działa moczopędnie i wiatropędnie. 

Moja babcia mi kiedyś powiedziała - "Pij krwawnik, bo to pomaga na te wiesz, nasze sprawy, sprawy kobiece" - i rzeczywiście zadziałał.

Jakie ma zastosowanie w kuchni?

- jest dodatkiem do past twarogowych, sałatek, placków ziemniaczanych, past jajecznych,

- dodawany do ciast, octu i masła,

- może być dodany do świeżych wyciskanych soków i koktajli,

- jako przyprawa do wegetariańskich dań.

Krwawnik pięknie nadaje się do letniego bukietu. Czuć w domu świeży zapach ziół. Chociaż u mnie najczęściej takie bukiety lądują w ciemne, suche miejsce na zapasy zimowe.

Szałwia lekarska (Salvia officinalis L.) - na ból zęba

 

Szałwia - z czym Nam się kojarzy? Z zapaleniem dziąseł - do przepłukiwania jamy ustnej. Częściej jednak się słyszy o tym, że jako przyprawa nadaje charakter potrawom.

Co musimy o niej wiedzieć?

Najważniejszym jej składnikiem jest olejek eteryczny o bardzo charakterystycznym zapachu.

Co zawiera?

1) tujon, cyneol, kamfora,

2) gorycze,

3) garbniki,

4) estrogeny,

5) sole mineralne,

6) saponiny,

7) seskwiterpeny,

8) flawonoidy,

9) kwas askorbinowy i nikotynowy,

10) witaminę B1,

11) kwasy organiczne.

Gdzie występuje?

Naturalnie występuje w krajach strefy śródziemnomorskiej. W Polsce znajdziemy szałwię w przydomowym ogródku i co ważne ziele to potrafi przezimować w naszym klimacie.

Co zbieramy i kiedy?

Drogocennym surowcem są liście zbierane w maju przed kwitnieniem. Po zbiorach warto dać szałwii zakwitnąć - ma ona piękne, delikatne, fioletowe kwiaty nadające się na aromatyczny bukiet.

Jak działa?

- NAPAR - doustnie przy stanach zapalnych przewodu pokarmowego, nudnościach, biegunkach. Stosowany przy nieżytach gardła i oskrzeli przebiegających z kaszlem i problemach z odkrztuszaniem.

-  jest środkiem przeciwpotnym, odkażającym, ściągającym, przeciwzapalnym, obniża poziom cukru we krwi, przeciwdziała wzdęciom, pobudza wydzielanie soków trawiennych.

- pomaga przy nadmiernej laktacji,

- zewnętrznie- do płukania jamy ustnej gardła, przy ropnym zapaleniu dziąseł, pleśniawkach, anginie. Stosowana przy zapaleniu zewnętrznych narządów płciowych.

- jako dodatek do kąpieli w chorobach reumatycznych, wysypkach, problemach skórnych.

- w kosmetyce stosowana przy wypadaniu włosów i łupieżu. Olejek dodaje się do past do zębów (ja bardzo często stosuję pastę szałwiową bez fluoru dostępną na polskim rynku ), stosowany jest także w aromaterapii.

Jakie ma zastosowanie w kuchni?

- dodajemy ją do tłustych mięs, kiełbas, wątróbki, mięsnych farszów, marynat, potraw z grochu,

- szałwia jest dodatkiem aromatyzowanych octów, win, piwa i likierów,

- dodana do sera, masła uwydatnia jego smak,

- dodana do ryby niweluje jej zapach.

Pietruszka zwyczajna ( Petroselinum sativum) - odporność na 100%

 "Drugim z kolei ziołem, które bez przesady można nazwać cudownym, jest pietruszka. Nie leczy ona bezpośrednio jakiejś choroby, ale uodparnia organizm ludzki w najwyższym stopniu przed zapadalnością na wszelkie schorzenia oraz daje niebywałą tężyznę życia oraz długowieczność."

                                                                 "Ziołolecznictwo"Cz.A.Klimuszko

Pietruszka - na surowo, pieczona, suszona - w każdej postaci. Na surowo dostarcza Nam mnóstwo witaminy C bardzo ważnej jeżeli chodzi o odporność organizmu.

Co musimy o niej wiedzieć?

Jest jednym z najpowszechniej uprawianych warzyw w Polsce. Zajmuje ona bardzo istotne miejsce przede wszystkim w kuchni.

Co zawiera?

Natka pietruszki jak i korzeń zawierają:

1) prowitaminę A,

2) witaminy C, B1, B2, B6,

3) żelazo,

4) sód, potas,

5) magnez,

6) wapń, miedź, fosfor,

7) karoten.

Gdzie występuje?

Gatunek ten występuje w Europie Południowej. W Polsce bardzo często jest uprawiany. Czasem można spotkać pietruszkę rosnącą dziko.

Co zbieramy i kiedy?

Pietruszkę możemy mieć przez cały rok. Na balkonie czy w ogródku pietruszka może przezimować. Zbieramy jak wiadomo WSZYSTKO. Wartościowe są i liście i korzeń i jej nasiona. Surowcem leczniczym jest najczęściej korzeń zbierany jesienią i sierpniowy owoc pietruszki.

Jak działa?

- NAPAR (korzeń i owoce)- stosowany jest jako lek moczopędny i przy zaburzeniach trawiennych. Działa także przy kamieniach moczowych, reumatyzmie, zaburzeniach miesiączkowania.

- zewnętrznie - stosowana przy użądleniach owadów i wrzodach,

- EKSTRAKT jest stosowany w kosmetologii przy nadmiernie przetłuszczającej się skórze i trądziku.Pietruszka poprawia elastyczność skóry, rozjaśnia ją i wygładza.

- według dawnych zwyczajów pietruszka była lekiem na bezpłodność,

- pietruszka korzystnie wpływa na oczy, skórę, układ trawienny. Działa w przypadku anemii, łagodzi nerwobóle, napięcie przedmiesiączkowe.

Jakie ma zastosowanie w kuchni?

- korzeń wykorzystywany jest do sałatek, zup, mięsa, warzyw na grilla, 

- jako dodatek do makaronu (pesto pietruszkowe z natki), soków odżywczych.

Tutaj już nie będę wymieniać jak jest wykorzystywana, ponieważ jest stosowana powszechnie (no chyba , że ktoś nie lubi smaku pietruszki). Wrzucam Wam tylko Mój ulubiony przepis na wykorzystanie pietruszki.

Sałatka z tuńczykiem

Składniki:

+ torebka ugotowanego białego ryżu,

+ puszka tuńczyka w sosie własnym,

+ puszka kukurydzy,

+ duża garść świeżej natki pietruszki,

+ łyżka majonezu,

+ kilka kropel soku z cytryny, sól, pieprz.

Wszystko razem wrzucamy do miski, mieszamy, chłodzimy w lodówce i gotowe :)

 SMACZNEGO :)

Lawenda lekarska (Lavandula officinalis) - spokój i wyciszenie

 

Lawenda lekarska - któż o niej nie słyszał. Kto nie kojarzy zapachu lawendy. Uspokajająca, wyciszająca roślina, która staje się coraz bardziej poszukiwana. W dodatku jej piękne odcienie fioletu dodają uroku każdej kompozycji.

Co musimy o niej wiedzieć?

Lawendowy olejek eteryczny jest najbardziej wartościowym produktem. Kwiaty lawendy zawierają bardzo dużą ilość garbników (ok 12 procent).

Co zawiera?

1) triterpeny,

2) kumaryny,

3) fitosterole,

4) antocyjany,

5) kwasy organiczne,

6) sole mineralne,

7) linalol, borneol, cyneol, geraniol, furfurol, pinen - to znajdziemy w olejku eterycznym.

Gdzie występuje?

Naturalnie gatunek występuje w państwach basenu Morza Śródziemnego. Natomiast w Polsce jest on uprawiany. Lawenda bardzo dobrze zaklimatyzowała się u Nas i coraz częściej można ją znaleźć w przydomowym ogródku.

Co zbieramy i kiedy?

Surowcem jest tu kwiat lawendy. Kwiaty zbieramy w lipcu i sierpniu gdy lawenda zaczyna kwitnąć.

Jak działa?

- OLEJEK LAWENDOWY - stosuje się w nieżycie i zakażeniach oskrzeli, w stanach nerwicowych i sytuacjach spowodowanych stresem. Jest dobrym lekiem na przeziębienie, astmę, kaszel, zapalenie migdałków, krtani, płuc. Pomocny przy grypie. Łagodzi depresje, regeneruje system nerwowy. Ma właściwości bakteriobójcze, antyseptyczne, relaksujące. zapobiega gromadzeniu się płynów w organizmie. 

- NAPAR , HERBATKA - stosowana w przypadku infekcji żołądka i jelit skutkujących wymiotami.. Obniża gorączkę, ułatwia gojenie się ran, zmniejsza tworzenie się blizn. Oczyszcza organizm ze szkodliwych toksyn.Działa uspokajająco i ułatwia zasypianie.

- SUSZONY KWIAT LAWENDY - stosowany jako środek przeciw wszom, włożony w woreczku do szafy pomaga uchronić się przed molami, jest idealny do kąpieli, można nim aromatyzować pościel. Stosowany do produkcji perfum, odświeżaczy powietrza, kremów, mydełek czy balsamów. Aromat lawendy relaksuje, zmniejsza uczucie zmęczenia.

Lawenda w ogródku świetnie odstrasza komary i kleszcze. Jej zapach pomaga pozbyć się niechcianych owadów, a przyciąga te pożyteczne np. pszczoły.

W dodatku lawenda idealnie nadaje się na suszone bukiety.

Jakie ma zastosowanie w kuchni?

- Jest dodatkiem do ziół prowansalskich, może służyć jako przyprawa aromatyzująca potrawy (mają lekko gorzkawy smak i korzenny aromat),

- suszony kwiat lawendy zmieszany z innymi przyprawami nadaje się do zup (np. zupa rybna) i sosów (baranina, mięsa duszone),

- można z niej robić nalewki lecznicze, wina czy aromatyzowane octy winne,

- kwiaty stosowane są także do dekoracji deserów.

P.S. Ja lawendę najczęściej stosuje do ozdób, robienia suszonych bukietów i wrzucam ją do szafy, najczęściej do pościeli w woreczku. Siedząc czasem na balkonie czy na tarasie dodaję suszone kwiaty lawendy do świeczki czy wrzucam do podgrzewacza (tealight'a). Unosi się wtedy wokół nieziemski aromat i w dodatku odstrasza owady gryzące.

A Wy do czego najczęściej stosujecie lawendę?

Mięta pieprzowa (Mentha piperita L.) - zielone pachnące cudo

 

Mięta - Nasza pachnąca roślina. Jest ponad 40 gatunków mięty na świecie. My znamy głównie miętę pieprzową.

Co musimy o niej wiedzieć?

Jest źródłem witaminy C, A, żelaza, wapnia, potasu i magnezu.

Co zawiera?

1) olejki lotne - mentol, mentofuran, menton, octan mentolu, walerianian mentolu, felandren, pinen, cyneol, piperyton, tymol, karwakrol, seskwiterpeny, jasmon, garbniki i flawonoidy,

2) kwas askorbinowy,

3) karoten,

4) rutynę,

5) apigeninę,

6) betainę,

7) kwas oleanowy,

8) kwas ursulowy.

Gdzie występuje?

W stanie dzikim mięta pieprzowa nie występuje. Jest ona mieszanką mięty nadwodniej i mięty zielonej. Na łące spotkamy jednak jej siostrę - miętę polną. Ta z kolei występuje na wilgotnych łąkach, polach uprawnych i ugorach. Ma takie same właściwości jak mięta pieprzowa więc warto na łąkach szukać tego ziela.

Co zbieramy i kiedy?

Surowcem są liście mięty. Zbieramy je w lipcu i sierpniu.

Jak działa mięta?

NAPAR 

- wewnętrznie - działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, zwiększa wydzielanie soków trawiennych, oczyszcza drogi żółciowe,

- zewnętrznie - używa się go do płukania jamy ustnej i gardła, a także do okładów chłodzących przy nerwobólach, reumatyzmie czy zapaleniu stawów.

OLEJEK MIĘTOWY

- inhalacje - przy nieżycie dróg oddechowych, działa odkażająco - silniej niż napar. Ma działanie przeciwzapalne, uspokajające, chłodzące, bakteriobójcze, przeciwbólowe i chłodzące.

- obmywanie skóry -  przy podrażnieniach, oparzeniach, stanach zapalnych, zakażeniach bakteryjnych.

- nacierania, masaż - przy migrenowych bólach głowy, nerwowych czy reumatycznych.

Jakie ma zastosowanie w kuchni?

- przyprawa - do sosów, sałatek, wieprzowiny, kurczaka, serów twarogowych, klopsy, makarony, knedle (jadłam też pierogi ruskie z dodatkiem mięty - są boskie )

- napój orzeźwiający - z dodatkiem cytryny, limonki, cukru brązowego tworzy zgrany duet na lato'

- nalewka - stosowana na zaburzenia trawienne, 

- aromatyzowanie win, herbatek, octu, likieru, syropu cukrowego,

- dodanie listków ziela do mleka zapobiega jego skwaśnieniu,

- gotujące się stare ziemniaki dostają świeżości,

- dodatek do deserów czekoladowych, mlecznych koktajli.

- element dekoracyjny deserów i dań.

P.S. Moją miętę kupiłam w jednym z marketów na ryneczku :) Przesadziłam ją do większej doniczki na balkonie i dzięki temu zawsze mam ją pod ręką. Druga rośnie na działce - tą zbieram na zimę i suszę. Dodaje ją do herbatek ziołowych. Mieszam ją na przykład z pokrzywą, lipą, krwawnikiem. Suszoną miętę dodaje też zimą do soku z wyciskarki, najczęściej z jabłkami. A trzecia rośnie w moim ogródku ziołowym w domu rodzinnym - z tej korzystam na wakacjach - idealna z cytryną na upalne lato.

A Wy do czego używacie mięty?

Witajcie w zielonym ogródku!

     Witajcie w zielonym ogródku. Zapraszam Was do wycieczki po ogrodzie pełnym ziół, po łące pełnej cudnych roślin, po sadzie z dojrzałymi witaminowymi bombami. Będę Wam opowiadać o właściwościach i zaletach Naszych polskich roślin. Co jakiś czas będę wrzucać Wam nowy post na bloga. Mam nadzieję, że Wam się spodoba i sami wyjdziecie na łąkę poznać cuda Naszej ziemi. 

Do zobaczenia 

Z.O.